Edukacja ekologiczna to działania, mające na celu pozytywne wpływanie na poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa, propagowanie korzystnych dla środowiska naturalnego zachowań oraz upowszechnianie wiedzy o przyrodzie i jej zasobach.
Obowiązek przeprowadzenia edukacji ekologicznej reguluje ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 519). Najważniejsze zapisy:
Art. 77. Ust. 1 Problematykę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju uwzględnia się w podstawach programowych kształcenia ogólnego dla wszystkich typów szkół.
Art. 78 środki masowego przekazu są obowiązane kształtować pozytywny stosunek społeczeństwa do ochrony środowiska oraz popularyzować zasady jej ochrony w publikacjach i audycjach.
Art. 79. Organy administracji, instytucje koordynujące oraz kierujące działalnością naukową i naukowo-badawczą, a także szkoły wyższe, placówki naukowe i naukowo-badawcze, obejmujące swym zakresem działania dziedziny nauki lub dyscypliny naukowe wiążące się z ochroną środowiska, są obowiązane uwzględniać w ustalanych programach oraz w swej działalności badania dotyczące zagadnień ochrony środowiska i badania te rozwijać.
Art. 80. Reklama lub inny rodzaj promocji towaru lub usługi nie powinny zawierać treści propagujących model konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, a w szczególności wykorzystywać obrazu dzikiej przyrody do promowania produktów i usług negatywnie wpływających na środowisko przyrodnicze.
Edukacja ekologiczna jest częścią programów strategicznych z dziedziny ochrony środowiska na każdym szczeblu terytorialnym. Za realizację zadań na poziomie lokalnym bądź regionalnym odpowiedzialne są gminy. Do takich programów należą: 1) Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest; 2) Plan Gospodarki Niskoemisyjnej; 3) Program Ochrony Środowiska; 4) Plan Gospodarki Odpadami;
Wszystkie uchwalone programy mają swoja indywidualną konstrukcję i charakterystykę zadań, nie mniej jednak w każdym z nich obowiązkowo znajduje się edukacja ekologiczna mieszkańców oparta na wielopłaszczyznowych akcjach informacyjno-edukacyjnych oraz promocji innowacyjnych sposobów zapobiegania zanieczyszczeniom.
Finansowanie krajowe
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) wspiera w formie dotacji przedsięwzięcia upowszechniające wiedzę ekologiczną, w ramach programu Edukacja Ekologiczna, uwzględniające w szczególności: 1) ochronę i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi, 2) racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi, 3) ochronę atmosfery, 4) ochronę różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów, 5) przeciwdziałanie klęskom żywiołowym i poważnym awariom.
Pomoc finansowa kierowana jest na pokrycie kosztów zadań realizowanych między innymi poprzez następujące formy: 1) rozwój bazy edukacji ekologicznej, którą charakteryzuje trwałość finansowa i instytucjonalna (doposażenie pracowni edukacyjnych), 2) budowę i modernizację terenowych ścieżek edukacyjnych, 3) organizację konkursów i olimpiad, 4) organizację konferencji, warsztatów, akcji itp. upowszechniających wiedzę ekologiczną, 5) publikacje, audycje radiowe lub telewizyjne upowszechniające wiedzę ekologiczną w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmujące w sposób kompleksowy element środowiska lub obszaru przyrodniczego, 6) zakup wydawnictw o charakterze ekologicznym dla bibliotek pedagogicznych i ich filii w celu uzupełnienia zasobów bibliotecznych.
Maksymalna dotacja kosztów kwalifikowanych wynosi 80%.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) finansuje zadania z programu priorytetowego Edukacja ekologiczna, które mają na celu podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa poprzez promowanie zasad zrównoważonego rozwoju, poprzez: • upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, • kształtowanie zachowań prośrodowiskowych ogółu społeczeństwa, w tym dzieci i młodzieży, • aktywizacja społeczna – budowanie społeczeństwa obywatelskiego w obszarze ochrony • środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Każde z zadań ma określoną przyrodniczo rolę i można pozyskać środki na budowę, rozbudowę, modernizację i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej. Maksymalny poziom dofinansowania wydatków kwalifikowanych wynosi do 85%. Szczegółowe dane dostępne są na stronie internetowej http://nfosigw.gov.pl w zakładce edukacja ekologiczna w programach 2015-2020 finansowanych ze środków krajowych. Zadania finansowane przez NFOŚiGW dotyczą głównie zasięgu ponadregionalnego (co najmniej 2 województwa).
Finansowanie UE
W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) również można pozyskać środki na edukację ekologiczną, jednak musi być ona częścią uzupełniającą większy projekt. Dla przykładu:
W województwie podkarpackim przewidywane są środki na rozbudowę, przebudowę i/lub zakup wyposażenia w zakresie infrastruktury istniejących ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej w ramach działania 4.5 Różnorodność biologiczna. Można otrzymać 100 000 – 1 000 000 zł dla projektów dotyczących centrów edukacji ekologicznej.
W województwie świętokrzyskim w ramach działania 4.5 Ochrona i wykorzystanie obszarów cennych Formalnym warunkiem realizacji projektu dotyczącego budowy, rozbudowy lub modernizacji ośrodków edukacji ekologicznej jest wykonanie go na terenie parków krajobrazowych. Maksymalny procentowy poziom dofinansowania UE wydatków kwalifikowanych wynosi 85%.
W województwie lubelskim, w ramach działania 7.2 Ochrona różnorodności przyrodniczej można starać się o środki na wyposażenie, rozbudowa i modernizacja centrów edukacji ekologicznej wraz z komplementarnymi do krajowych kampaniami promocyjnymi i edukacyjnymi dotyczącymi bioróżnorodności oraz szeroko rozumianą edukację ekologiczną jak element powyższego typu projektu, . Celem działania jest wzmocnienie mechanizmów ochrony przyrody. Realizowane inwestycje będą miały na celu efektywną ochronę różnorodności biologicznej. Działania te skupią się na przeciwdziałaniu czynnikom powodującym spadek powierzchni obszarów cennych przyrodniczo, odpowiednie zarządzanie tymi obszarami oraz ograniczenie presji na te obszary. Maksymalny poziom dofinansowania UE wynosi 85% kosztów kwalifikowanych.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko W ramach działania 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna ( Oś priorytetowa II Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu), realizowane będą nowoczesne programy edukacyjne, a także prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów. Działanie skierowane do szerokiego grona odbiorców, stanowi uzupełnienie zadań dotyczących wzmocnienia mechanizmów służących ochronie przyrody: • Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk, • Zarządzanie zasobami przyrodniczymi, • Ograniczanie presji gatunków inwazyjnych i konfliktowych, • Rozwój zielonej infrastruktury jako nośnika usług ekosystemowych.
Typy projektów, mogących podlegać dofinansowaniu w ramach działania 2.4:
1. Ochrona in-situ lub ex-situ zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych – Działania o charakterze dobrych praktyk, związane z ochroną zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych – Wdrażanie działań o zasięgu ogólnokrajowym realizowanych na obszarach Natura 2000
2. Rozwój zielonej infrastruktury – Zwiększanie drożności korytarzy ekologicznych lądowych i wodnych o zasięgu lokalnym i regionalnym mających znaczenie dla ochrony różnorodności biologicznej i adaptacji do zmian klimatu
3. Opracowanie instrumentów planistycznych dla obszarów Natura 2000 i parków narodowych – Plany zadań ochronnych obszarów Natura 2000 – Plany ochrony obszarów Natura 2000 i parków narodowych
4. Wsparcie procesu wdrażania instrumentów zarządczych w ochronie przyrody, w tym: – opracowanie zasad kontroli i zwalczania w środowisku przyrodniczym gatunków obcych – wykonywanie wielkoobszarowych inwentaryzacji cennych siedlisk przyrodniczych i gatunków oraz stworzenie krajowego banku danych o zasobach przyrodniczych – rozwój i integracja systemów monitoringu przyrodniczego – Ocena stanu zasobów przyrodniczych w parkach narodowych przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii teledetekcyjnych
5. Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania jego zasobów – Edukacja w obszarze zrównoważonego rozwoju – Budowanie potencjału i integracja – Edukacja społeczności obszarów chronionych
6. Rozwój bazy ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej – Rozwój bazy ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji podlegających parkom narodowym
Maksymalny procent poziomu dofinansowania całkowitego wydatków kwalifikowanych wynosi: – 100% dla organów władzy, administracji rządowej, – 85% dla pozostałych beneficjentów (min. 5% wkładu własnego).
Oferta firmy GreenLynx
Nasza firma oferuje innowacyjne formy edukacjo-informacyjne spełniające ww. zadania uchwalonych programów strategicznych dostosowane indywidualnie do potrzeb gminy.
Oferta dotyczy: 1) przygotowania projektów ulotek, broszur, gadżetów i innych materiałów o charakterze edukacyjnym.
Ulotki doskonale sprawdzają się jako elementy kampanii ekologicznych, mają długookresowe działanie informacyjne oraz edukacyjne. Specjalizujemy się w innowacyjnych rozwiązaniach przykuwających wzrok oraz łatwym przekazie. Forma i treść dostosowana do wybranego tematu i odbiorcy.
2) szkoleń i warsztatów Biorąc pod uwagę intensywność zmieniających się przepisów nasza firma profesjonalnie i efektownie przeprowadza akcje edukacyjne oparte na zdobytym doświadczeniu, wypracowanym scenariuszu, przynoszącym zadowalające rezultaty dla: a) jednostek samorządu terytorialnego, b) firm i stowarzyszeń, c) mieszkańców i uczniów;
Posiadamy w ofercie gotowe, rozbudowane scenariusze akcji edukacyjnej dla szkół podstawowych.
Akcja edukacyjna dla szkół obejmuje w wersji minimalnej: 1. Część teoretyczną: – wykład z prezentacją multimedialną, – dyskusja, – quiz nt. zdobytej wiedzy. 2. Część warsztatową: – praca badawcza, – warsztaty plastyczne, – konkurs z nagrodami.