W ostatnim czasie temat unijnego mechanizmu dostosowania cen CO2 na granicy, czyli Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM, nazywany także granicznym podatkiem węglowym) zyskał na popularności. CBAM to instrument, którego założeniem jest rozwiązanie problemu wyprowadzenia emisji gazów cieplarnianych za granicę UE poprzez dodatkowe obciążenie importowanych produktów na podstawie ich śladu węglowego. Pozwolić ma to na wyrównanie kosztów związanych z emisją CO2 dla towarów importowanych do UE i towarów unijnych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji EU ETS.

Unia Europejska pracuje nad tym projektem już od kilku lat, a pod koniec ubiegłego roku prace w tym zakresie nabrały tempa. Poniżej chcielibyśmy przybliżyć konsekwencje jakie CBAM niesie dla firm i unijnego rynku oraz w jakich terminach należy spodziewać się nałożenia nowych obowiązków.

​

CBAM – nowy instrument ochrony klimatu

CBAM ma na celu osiągnięcie dwóch głównych celów:

• zredukowania emisji gazów cieplarnianych związanych z importem produktów do UE,

• zapewnienia równej konkurencji producentom z UE w porównaniu z producentami spoza UE.

W ramach mechanizmu CBAM zostanie wprowadzone dodatkowe obciążenie finansowe związane z importem określonych kategorii towarów do UE, w pierwszej kolejności z branż wysokoemisyjnych. Obciążenie to będzie oparte na ilości emisji gazów cieplarnianych wytworzonych podczas produkcji danego towaru.

​

Kiedy wejdzie w życie?

Unia Europejska planuje wprowadzić CBAM stopniowo, aby dać firmom odpowiedni czas na dostosowanie się do nowych wymogów. Zgodnie z obecnymi założeniami, pełne wdrożenie CBAM ma nastąpić w 2026 roku, ale już od października 2023 roku przewidziane jest wprowadzenie obowiązkowego kwartalnego raportowania danych dotyczących emisji gazów cieplarnianych dla produktów objętych CBAM.

Wprowadzenie raportowania to pierwszy krok w kierunku wprowadzenia CBAM. Obecnie firmy muszą przygotować się na wdrożenie systemów raportowania oraz na prowadzenie szczegółowej dokumentacji dotyczącej emisji gazów cieplarnianych.

​

Jakich towarów ma dotyczyć?

CBAM początkowo ma dotyczyć konkretnych towarów z najbardziej emisyjnych branż, takich jak:

• żelazo i stal oraz produkty pochodne (wybrane towary z działów CN 72 i 73),

• aluminium oraz produkty pochodne (wybrane towary z działu CN 76),

• cement,

• energia elektryczna,

• nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe,

• kwas azotowy, mieszaniny nitrujące,

• amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym,

• azotan potasu,

• wodór.

 

Kogo obejmie?

W związku z tym, że CBAM będzie miał zastosowanie przy imporcie wybranych kategorii towarów pochodzących z państw trzecich do UE, obejmie on przede wszystkim importerów z branż wykorzystujących te produkty, tj. przede wszystkim z branży produkcyjnej i handlowej.

Tylko tzw. Upoważnieni Zgłaszający CBAM będą mogli importować produkty objęte CBAM oraz nabywać certyfikaty CBAM, których cena będzie powiązana z ceną certyfikatów ETS.

​

Konsekwencje dla firm

Na unijni importerów towarów objętych CBAM zostaną nałożone nowe obowiązki administracyjne i koszty związane z emisjami wbudowanymi w przywożone wyroby. Pierwszym z wyzwań, które powinno zostać podjęte już teraz jest określenie zakresu nowych obowiązków i ich wpływu na funkcjonowanie łańcuchów dostaw, w których uczestniczą.

​

Docelowo, importerzy będą zobowiązani m.in. do (i) uzyskania statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM w odrębnej procedurze, (ii) zakupu certyfikatów CBAM, a także (iii) składania rocznych deklaracji zawierających m.in. ilość wbudowanych emisji pośrednich i bezpośrednich.

Ponadto, CBAM może wpłynąć na unijny rynek poprzez wzrost cen importowanych wyrobów, wyrównując tym samym warunki konkurencyjne wobec unijnych producentów objętych systemem EU ETS.

​

UWAGA!

W ciągu najbliższych lat do czasu pełnego wdrożenia CBAM, importerzy mają jedynie składać kwartalne raporty, niemniej jednak na potrzeby ich sporządzenia będą musieli określić poziom emisji związanych z produkcją i transportem importowanych wyrobów (rzeczywiste całkowite emisje pośrednie powstające w wyniku wytwarzania energii elektrycznej wykorzystywanej do produkcji towarów) i bezpośrednie, a także pozyskanie informacji na temat opłat za emisje w kraju trzecim (pochodzenia towarów).

​

W przypadku niedotrzymania obowiązku złożenia kwartalnego raportu, na importerów mogą zostać nałożonej kary. Ich wysokość i rodzaj nie zostały jeszcze określone, ale (cytując stosowną dyrektywę) mają być „skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”. Importerzy wyrobów objętych CBAM powinni więc już teraz rozpocząć przygotowania do nowych wymogów raportowania.

​

Źródło: https://crido.pl